در شرایطی که تنشهای منطقهای میان ایران و اسرائیل در حال تشدید است، بسیاری از ایرانیان نگران آینده خود و خانوادهشان هستند قصد اقامت در ترکیه دارند. یکی از گزینههای قابلتأمل در مواقع بحرانی، پناه بردن به کشور همسایه، ترکیه است. اما پرسش اساسی این است: آیا ترکیه در صورت وقوع جنگ، ایرانیان را تحت حمایت موقت (Geçici Koruma) قرار میدهد؟
این مقاله، بر پایهی دقیقترین منابع حقوقی از جمله ماده ۹۱ قانون اتباع خارجی ترکیه (LFIP) و مقررات حمایت موقت مصوب ۲۰۱۴، به بررسی همهجانبهی این موضوع میپردازد. ما نهتنها قوانین و فرآیندها را موشکافانه بررسی میکنیم، بلکه تجربههای گذشته ترکیه در قبال بحرانهای مشابه (مانند سوریه و اوکراین) را تحلیل خواهیم کرد.
در ادامه، خواهید آموخت:
حمایت موقت چیست و چه تفاوتی با پناهندگی دارد؟
آیا ایرانیان مشمول این حمایت میشوند؟
روند اجرایی دریافت این حمایت چگونه است؟
چه حقوقی به فرد تحت حمایت تعلق میگیرد؟
چگونه میتوان تصمیمگیری قانونی، سریع و مؤثر داشت؟
۱۰ نکته کلیدی که باید از این راهنما به خاطر بسپارید
کلید قانونی حمایت موقت، صدور «تصمیم جمعی» ریاستجمهوری طبق ماده ۹۱ LFIP است؛ بدون آن، هیچ ایرانی کارت ۹۹ دریافت نمیکند.
حمایت موقت سریعترین مسیر برای اقامت و خدمات اولیه است، اما فقط زمانی فعال میشود که ورود ایرانیان «انبوه» تشخیص داده شود.
مدارک پایهٔ ثبتنام: پاسپورت یا کارت ملی، چهار عکس بیومتریک و هر سندی که خطر شخصی را ثابت کند.
ثبت آدرس ظرف ۲۰ روز و تمدید سالانه کارت، شرط حفظ تمام حقوق است؛ عدم تمدید = تعلیق خدمات درمانی و آموزشی.
مجوز کار فقط پس از ۶ ماه اقامت و با درخواست کارفرما صادر میشود؛ تخلف = جریمه و احتمال لغو وضعیت.
استانبول و هاتای از ۲۰۲۴ برای ثبتنامهای جدید «بسته» هستند؛ پیش از انتقال باید «İzin Belgesi» بگیرید.
تجربه سوریها نشان میدهد در صورت ارادهٔ سیاسی، ترکیه میتواند شبکهٔ حمایتی گسترده ایجاد کند؛ اما نمونه اوکراین ثابت کرد این اراده الزامی نیست.
بهترین راهبرد آمادگی: پروندهسازی پزشکی/حقوقی، رزرو وکیل محلی و برنامهٔ مالی دستکم ششماهه برای پوشش دورهٔ بیکاری.
چالش رایج «فرض پذیرش خودکار» است؛ حمایت موقت فرایند و ضوابط مشخص دارد و بدون ثبت در GöçNet بیاثر است.
فضای سیاسی داخلی ترکیه و مذاکرات بودجهای با اتحادیه اروپا تعیین میکند سناریوی «کامل»، «محدود» یا «صفر» برای ایرانیان در ۲۰۲۵ کدام باشد.
حمایت موقت در ترکیه چیست؟
حمایت موقت Geçici Koruma سازوکاری است که ترکیه بر اساس بند ۱ ماده ۹۱ قانون «اتباع خارجی و حمایت بینالمللی» (LFIP) برای مدیریت «ورود جمعی» افرادی به کار میگیرد که
۱) ناچار به ترک کشورشان شدهاند
۲) امکان بازگشت ایمن ندارند
۳) بهصورت انبوه از مرزهای ترکیه عبور میکنند.
ترکیه به جای بررسی پروندهی فردی، در قالب یک «تصمیم جمعی» کل گروه را میپذیرد؛ بنابراین متقاضیانی که مشمول اعلامیهٔ جمعی میشوند، بدون طی مراحل طولانی پناهندگی، بلافاصله از حق اقامت قانونی، دسترسی اولیه به سلامت و آموزش، و شماره شناسایی «۹۹» برخوردار میشوند.
تفاوت با سایر وضعیتها
عنوان وضعیت | شیوه اعطا | دامنه حقوق | امکان کار | مرجع تصمیمگیر |
---|---|---|---|---|
حمایت موقت | تصمیم گروهی | اقامت، سلامت پایه، آموزش، برخی مزایا | نیازمند مجوز کار | هیئت وزیران/رئیسجمهور |
پناهندگی فردی | بررسی پروندهٔ فردی | حقوق کنوانسیون ۱۹۵۱ | بله (پس از ۶ ماه) | اداره مهاجرت استان |
اقامت بشردوستانه | تصمیم موردی | اقامت موقت یکساله | بله | اداره کل مهاجرت (PMM) |
چرا این تمایز مهم است؟
برای ایرانیان بالقوه تحت خطر جنگ، اتکای صرف به پناهندگی فردی میتواند ماهها طول بکشد؛ درحالیکه صدور یک تصمیم جمعی بر اساس حمایت موقت، امکان حفاظت قانونی فوری و یکدست را فراهم میکند—مشروط به آنکه دولت ترکیه چنین تصمیمی را رسماً اتخاذ کند.
🔥 به شما پیشنهاد میکنیم سرمایه گذاری در ترکیه حتما مطالعه کنید.
بررسی دقیق ماده ۹۱ قانون اتباع خارجی ترکیه (LFIP)
مادهٔ ۹۱ LFIP (قانون شماره ۶۴۵۸، مصوب ۲۰۱۳) صراحتاً میگوید:
«حمایت موقت میتواند برای اتباع خارجیای فراهم شود که به دلیل شرایط اضطراری بهطور دستهجمعی وارد ترکیه شده و قادر به بازگشت نیستند… مفاد حقوق، تعهدات و هماهنگی نهادها در آئیننامهای که بنا بر این ماده صادر میشود مشخص میگردد.»
ارکان کلیدی ماده ۹۱
ماهیت جمعی – بر پایه «Mass Influx» است و شامل نامبردن ملیت یا گروه خاص در مصوبهٔ هیئت وزیران (از ۲۰۱۹: رئیسجمهور).
چارچوب حقوق ثانویه «آئیننامه حمایت موقت ۲۰۱۴» جزئیات اسکان، خدمات، و ثبتنام را تعیین میکند.
قابلیت محدودسازی حقوق – دولت میتواند دسترسی به بعضی حقوق را در صورت عدم رعایت الزامات، محدود کند.
همکاری بینالمللی – صراحت برای هماهنگی با UNHCR و سازمانهای غیردولتی.
نکته راهبردی: از منظر اجرا، وجود مصوبهٔ هیئت وزیران شرط ضروری است. تا زمانی که چنین مصوبهای برای «ایرانیان جنگزده» صادر نشود، صدور کارت حمایت موقت ممکن نیست—even اگر فرد شرایط خطر جانی را داشته باشد.
🔥 به شما پیشنهاد میکنیم پرداخت حق خاک ترکیه حتما مطالعه کنید.
تحولات اخیر (۲۰۲۳-۲۰۲۵)
کاهش بار مالی: دولت در سال ۲۰۲۴ کاهش سهمیه بودجه برای خدمات رایگان سلامت را تصویب کرد.
اصلاح تبصرهٔ شمول خانواده: از ۲۰۲5، همسران اتباع حمایت موقتشده که در حین اقامت طلاق میگیرند، میتوانند وضعیت مستقل دریافت کنند. (مصوبه داخلی PMM، ژانویه ۲۰۲۵)
محدودیت جغرافیایی: برخی استانها—بهویژه استانبول و هاتای—در سال ۲۰۲۴ ثبتنام جدید را موقتاً متوقف کردند؛ تصمیمی که احتمالاً در سناریوی ورود گسترده ایرانیان نیز اعمال خواهد شد.
سابقه اجرای حمایت موقت از سوریه تا اوکراین
سوریه
اعلامیه جمعی: ۲۲ اکتبر ۲۰۱۴ برای اتباع سوری و فلسطینیان مقیم سوریه صادر شد.
حجم پذیرش: آمار رسمی تا ۱۵ ژوئن ۲۰۲۵ حدود ۲٫۷ میلیون نفر را تحت حمایت موقت ثبت میکند کاهشی ۲۵/۸ درصدی نسبت به پنج سال قبل.
حقوق کلیدی: دسترسی به خدمات درمانی دولتی، ثبتنام در مدارس دولتی، مجوز کار مشروط پس از ۶ ماه اقامت.
اوکراین
ترکیه پس از حمله ۲۰۲۲ روسیه، تصمیم گروهی حمایت موقت صادر نکرد؛ بلکه اجازهٔ اقامت کوتاهمدت ۹۰ روزه (قابل تمدید) و ویزای انساندوستانه را اجرا کرد.
منابع دیپلماتیک تعداد شهروندان اوکراینی مقیم موقت در ترکیه را حدود ۲۰–۳۰ هزار نفر برآورد میکنند (گزارش سفارت اوکراین، ۲۰۲۴)
.نتیجه: در غیاب تصمیم جمعی، اوکراینیها عملاً از شبکهٔ حقوق گسترده «حمایت موقت» بهرهمند نشدند.
پیام برای ایرانیان
تجربهٔ سوریها نشان میدهد در صورت تصمیم سیاسی قاطع، ترکیه قادر است یک سازوکار حمایت جامع برقرار کند. بااینحال، مثال اوکراینیها ثابت میکند که بدون مصوبه رسمی، حتی یک بحران جنگی گسترده منجر به حمایت موقت نخواهد شد.
🔥 به شما پیشنهاد میکنیم مدارک لازم برای اقامت ترکیه حتما مطالعه کنید.
آیا ایرانیان میتوانند مشمول حمایت موقت شوند؟
۱. ارزیابی حقوقی
پیششرط قانونی روشن است: صدور تصمیم جمعی ریاستجمهوری بر مبنای ماده ۹۱ LFIP. بدون این مصوبه، هیچ ادارهای کارت حمایت موقت برای ایرانیان صادر نخواهد کرد.
تعریف «ورود انبوه» در ترکیه منعطف است (در ۲۰۱۴ برای سوریه 1.5 میلیون نفر تعریف شد) اما در ۲۰۲۲ برای اوکراینیها با دهها هزار ورودی—مصوبهای صادر نشد.
۲. متغیرهای سیاسی و امنیتی
متغیر | وضعیت فعلی (ژوئن ۲۰۲۵) | تأثیر بر تصمیم جمعی |
---|---|---|
بار مالی | ۲٫۸ میلیون تبعه سوری تحت حمایت موقت و بودجه سلامت رو به کاهشاند | احتمال محدودسازی حقوق یا «ممنوعیت ثبتنام در استانهای اشباع» |
افکار عمومی | رشدِ خستگی پناهندگی و فشار احزاب اپوزیسیون برای بازگشت سوریها | دولت از «بحران جدید» واهمه دارد؛ تصمیم جمعی برای ایرانیان نیازمند پیامدسنجی سیاسی است |
امنیت مرز | استقرار یگانهای اضافی و پهپاد در مرز وان–آغری؛ «نشانهای از موج عظیم مهاجرت دیده نمیشود» | اگر موج ورودی شتاب بگیرد، احتمال بستهشدن مرز بیشتر از اعلام حمایت موقت میشود |
چشمانداز واقعبینانه
نظر کارشناس: «تشدید بمباران شهرهای ایران میتواند به جابهجایی جمعیتی منجر شود؛ ترکیه تجربهٔ مدیریت چنین وضعیتی را دارد اما بار مالی و فضای داخلی ممکن است دولت را به گزینههای محدودتر از حمایت موقت سوق دهد.» ــ متین چوراباطیر، رئیس مرکز تحقیقات پناهندگی آنکارا (ایگم)
ارزیابی ما:
شاخص | احتمال صدور تصمیم جمعی برای ایرانیان | توضیح کلیدی |
---|---|---|
حقوقی / آییننامهای | متوسط | چارچوب قانونی حاضر و آماده است |
سیاسی | پایین-متوسط | فشار اجتماعی + انتخابات شهرداریهای ۲۰۲۶ |
امنیتی | وابسته به شدت جنگ | اگر موج ورودی >۲۰۰هزار نفر باشد، نیاز به سازوکار گروهی احساس میشود |
دیپلماتیک | متوسط | ترکیه میتواند «کارت میانجیگری» خود را با اتحادیه اروپا معاوضه کند (بودجه) |
راهنمای گامبهگام اقدام برای دریافت حمایت موقت
راهبرد شاهان: «با فرض صدور تصمیم جمعی، برنده کسی است که اسنادش آماده و مسیرش شفاف باشد.»
گام | اقدام اجرایی | چرا مهم است؟ |
---|---|---|
۱. رصد اعلان رسمی | روزانه وبسایت اداره کل مهاجرت (PMM) و Resmî Gazete را بررسی کنید. | تنها مرجع قطعی برای اعلام شروع ثبتنام است. |
۲. ورود قانونی یا ثبت حضور در ۲۴ ساعت اول | حتی اگر ویزا ندارید، خوداظهاری در گیت مرزی یا شعبه PDMM نزدیک الزامی است. | عدمثبت اولیه میتواند به اخراج یا بازداشت اداری منجر شود. |
۳. اخذ «موعد نوبت» آنلاین | سامانه GöçNet معمولاً لینک ویژه «Geçici Koruma» باز میکند. با پاسپورت یا کارت ملی ایرانی و یک عکس بیومتریک ثبت کنید. | وقت حضوری بدون این ثبتنام صادر نمیشود. |
۴. حضور در مصاحبه اولیه | مدارک موردنیاز: پاسپورت (در صورت وجود)، مدرک هویت جایگزین، عکس، ترجمه کیفری پاک. | شماره شناسایی ۹۹ و رسید انگشتنگاری را همینجا میگیرید. |
۵. دریافت کارت حمایت موقت | معمولاً ۷-۳۰ روز پس از مصاحبه؛ در برخی استانهای مرزی همانروز صادر میشود. | بدون کارت نمیتوانید خدمات درمانی رایگان بگیرید. |
۶. مجوز کار | پس از ۶ ماه اقامت (یا تصمیم خاص دولت)، کارفرما میتواند درخواست کند. | کار بدون مجوز = جریمه + خطر لغو وضعیت. |
۷. بهروزرسانی و تمدید سالانه | هر ۱۲ ماه یک بار به PDMM مراجعه و آدرس جدید را ثبت کنید. | عدم تمدید = تعلیق همه حقوق. |
نکتهٔ طلایی برای وکلا: برای موکلانِ بدون پاسپورت، رسید پلیس + گواهی هویت سفارت ایران در آنکارا بهترین جایگزین محسوب میشود؛ ترجمهٔ قسمخورده را از پیش آماده کنید.
مقایسه سه سناریو حمایت موقت در ترکیه
شاخص | سوریه (تصمیم ۲۰۱۴) | اوکراین (۲۰۲۲) | ایران (سناریوی جنگ ۲۰۲۵) |
---|---|---|---|
تصمیم جمعی | بله (۲۲ اکتبر ۲۰۱۴) | خیر | در انتظار |
تعداد ثبتشده تا ۲۰۲۵ | ۲٫۸ میلیون نفر | ≈۲۵–۳۰ هزار مقیم موقت (برآورد رسانهای) | ناشناخته |
دسترسی به کار | پس از ۶ ماه با اجازه کار | نیاز به ویزای کار عادی | احتمال الگوگیری از سوریه، اما وابسته به بازار کار |
پوشش سلامت | رایگان پایه (کاهش ۲۰۲۴) | بیمه خصوصی/هزینه شخصی | احتمال سقف بودجه سلامت |
محدودیت جغرافیایی | استانبول، هاتای بسته به اشباع | محدودیتی نداشت | پیشبینی: تمرکز در آغری–وان، انسداد استانبول |
حمایت بینالمللی | بودجه آمریکا، EU، UNHCR | کمک محدود، تأمین شخصی | وابسته به مذاکره ترکیه-EU |
چالشهای احتمالی و خطاهای رایج
چالش | توضیح | راهکار استراتژیک |
---|---|---|
فرض «پذیرش خودکار» | بسیاری تصور میکنند با عبور از مرز، حمایت موقت بهطور خودکار اعطا میشود؛ درحالیکه بدون تصمیم جمعی هیچ ادارهای کارت صادر نمیکند. | رصد روزانه Resmî Gazete و بیانیههای PMM؛ ثبتنام «بین راه» بیاثر است مگر سامانه GöçNet فعال شده باشد. |
ثبت نکردن آدرس طی ۲۰ روز | از ۲۰۲۴، عدم اعلام آدرس منجر به تعلیق کارت و خطر اخراج اداری شده است.(multeci.org.tr) | آدرس را ظرف ۲۰ روز در PDMM استان محل اقامت ثبت کنید؛ هر جابهجایی >۱۵ روز نیازمند بهروزرسانی است. |
کار بدون مجوز | پس از ۶ ماه میتوانید با کد ۹۹ و پیشنهاد کارفرما مجوز بگیرید؛ تخلف = جریمه و احتمال لغو حمایت.(unhcr.org) | قرارداد مکتوب + درخواست الکترونیک کارفرما در e-Devlet؛ وکلا میتوانند فرایند را ظرف ۱۰ روز پیگیری کنند. |
خروج از استان «بسته» | استانبول و هاتای از ۲۰۲۴ برای ثبتنام جدید بستهاند؛ تردد بدون مجوز، کارت را بیاعتبار میکند.(unhcr.org) | پیش از سفر، «İzin Belgesi» یکماهه بگیرید؛ یا مقصدی را انتخاب کنید که ظرفیت پذیرش دارد. |
اسناد هویت ناقص | فقدان پاسپورت روند را کند میکند؛ اما رد کامل نیست. | رسید پلیس + تأییدیه سفارت ایران در آنکارا + ترجمه قسمخورده را از قبل آماده کنید. |
بیاطلاعی از تمدید سالانه | تمدید نشدن = تعلیق حقوق درمان و آموزش. | در تقویم ترکیه 2025 تلفن همراه یک یادآور ۴۵ روز پیش از سالگرد ثبت بگذارید؛ PDMM معمولاً وقت آنلاین میدهد. |
پیشبینی تحولات ۲۰۲۵ و توصیههای استراتژیک
سناریو | توصیف | پیامد برای ایرانیان |
---|---|---|
تصمیم جمعیِ کامل | الگوی ۲۰۱۴ سوریه؛ کارت ۹۹، خدمات درمانی، اجازه کار مشروط. | دسترسی سریع اما احتمال سقف بودجه سلامت و محدودیت استاننشینی.(unhcr.org) |
تصمیم جمعیِ محدود | صرفاً اقامت موقت + مراقبت اضطراری؛ بدون پوشش درآمدی. | نیاز به بیمه خصوصی یا حمایت NGO؛ بازار کار محدود. |
عدم تصمیم جمعی | اجازه اقامت کوتاهمدت ۹۰ روزه شبیه مدل اوکراینیها. | پس از ۹۰ روز موظف به یافتن مسیر ویزا/پناهندگی فردی. |
۲. متغیرهای کلیدی ۲۰۲۵
بودجه بینالمللی: مذاکرات آنکارا–بروکسل برای بستهٔ تازه ۳ میلیارد یورویی «مدیریت مرز»؛ موفقیت آن احتمال صدور تصمیم جمعی را افزایش میدهد.
افکار عمومی: نظرسنجی Syrians Barometer 2023 نشان میدهد 82٪ شهروندان ترک خواستار «کاهش» حضور پناهندگاناند؛ این فضا میتواند دولت را به مدل محدود سوق دهد.
ظرفیت دیجیتال: PMM اعلام کرده سامانه GöçNet در نیمه دوم ۲۰۲۵ به API بانکهای دولتی متصل میشود؛ راستیآزمایی نشانی و وضعیت اشتغال دیجیتالی خواهد شد.
۳. توصیههای عملی برای مخاطب ایرانی
پروفایل سلامت و کیفری را آماده کنید؛ مدارک پزشکی یا گزارش شکنجه اعتبار خطر را بالا میبرد.
وکیل محلّی رزرو کنید؛ در صورت هجوم جمعی، ظرفیت وکلا تکمیل میشود.
برنامه مالی ۶ ماهه بنویسید؛ حتی در بهترین سناریو >۳ ماه دسترسی به بازار کار نخواهید داشت.
استان کمفشار را انتخاب کنید؛ آغری، موش و قارص معمولاً ظرفیت ثبت دارند، درحالیکه استانبول «بسته» است.
پرسشهای متداول
۱. آیا قبل از صدور مصوبه میتوانم برای حمایـت موقت درخواست فردی بدهم؟
خیر. حمایت موقت ذاتاً «گروهی» است؛ تا زمانی که تصمیم جمعی صادر نشود، تنها گزینهٔ شما *پناهندگی فردی* یا *اقامت بشردوستانه* است.
۲. حداقل مدارک لازم برای ثبتنام چیست؟
پاسپورت یا کارت ملی، ۴ عکس بیومتریک، فرم خوداظهاری و در صورت امکان اسناد خطر (گزارش پزشکی، حکم بازداشت، احکام دادگاه). نبود پاسپورت مانع ثبت نیست اما فرایند را طولانی میکند.
۳. کارت ۹۹ چه حقوقی میدهد؟
اقامت قانونی، دسترسی به خدمات دولتی سلامت پایه، ثبتنام مدرسه برای کودکان، و امکان درخواست مجوز کار پس از ۶ ماه. مزایا میتواند با «تصمیم جمعی محدود» تقلیل یابد.
۴. آیا میتوانم پس از دریافت کارت به استانبول نقلمکان کنم؟
تنها با «İzin Belgesi» موقت. استانبول از ۲۰۲۴ برای ثبتهای جدید بسته است؛ نقلمکان بدون مجوز موجب تعلیق کارت خواهد شد.
۵. مدت اعتبار کارت چقدر است و چگونه تمدید میشود؟
کارت یکساله است و باید هر ۱۲ ماه تمدید شود. مراجعه آنلاین به GöçNet و حضور در PDMM با مدارک بهروزرسانی نشانی اجباری است؛ عدم تمدید = تعلیق حقوق.
۶. مجوز کار دقیقا چه زمانی صادر میشود؟
طبق آییننامه کار (۲۰۱۶) کارفرما میتواند پس از ۶ ماه از تاریخ کارت ۹۹ درخواست کند. در مدل محدود، دولت ممکن است معافیتهایی برای بخش کشاورزی یا ساختوساز ایجاد کند.
۷. آیا امکان سفر به کشور ثالث با کارت حمایت موقت وجود دارد؟
خیر. کارت ۹۹ جایگزین پاسپورت نیست و خروج از ترکیه آن را بیاعتبار میکند. برای سفر باید گذرنامه ایرانی معتبر و ویزای مقصد داشته باشید.
۸. اگر درخواستم رد یا تعلیق شد چه کنم؟
تصمیمهای منفی PDMM ظرف ۱۵ روز قابل تجدیدنظر اداری است و سپس امکان شکایت در دادگاه اداری وجود دارد. وکلای مجرب میتوانند با استناد به *اصل عدماخراج اجباری* (non-refoulement) پرونده را تعلیق کنند.
🔥 به شما پیشنهاد میکنیم جریمه اضافه ماندن در ترکیه حتما مطالعه کنید.
جمعبندی
تنشهای فزاینده ۲۰۲۵ میتواند هزاران ایرانی را ناگزیر به جستوجوی پناه امن در ترکیه کند. این راهنما نشان داد حمایت موقت برای ایرانیان «ممکن اما مشروط» است و کلید آن صدور تصمیم جمعی طبق ماده ۹۱ LFIP است. با آمادهسازی مدارک، رصد بیانیههای رسمی و بهرهگیری از مشاوران متخصص، میتوانید در لحظهٔ صدور مصوبه، مسیر قانونی را سریع و بیخطر بپیمایید.
اکنون پروندهٔ اسناد هویت و مدارک خطر خود را تکمیل کنید و یک کانال ارتباطی مطمئن با وکیل یا NGO معتبر برقرار سازید زیرا در بحران، «آمادهترین»ها زودتر حمایت قانونی دریافت خواهند کرد.
«اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه عمومی و اطلاعرسانی دارد و به هیچ عنوان نباید به عنوان مشاوره حقوقی، مالی یا مهاجرتی تخصصی تلقی شود. شرایط هر فرد منحصر به فرد است و قوانین مهاجرتی دائماً در حال تغییر هستند. برای دریافت مشاوره متناسب با وضعیت خود، اکیداً توصیه میشود با یک وکیل مهاجرت یا مشاور متخصص واجد شرایط مشورت نمایید.»
این نوشته چقدر مفید بود؟
برای امتیاز دادن روی ستاره کلیک کنید!
میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد آرا: 6
تاکنون هیچ رأیی ثبت نشده است! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز میدهد.